Op woensdag 28 juni 2023 is het precies 50 jaar terug dat de Catalaanse kunstenaar Antoni Miralda (1942) gasten van de Amerikaanse Henry Art Gallery blauwe worstjes, zwarte broden, paarse mayonaise, turquoise paté en andere onverwacht gekleurde gerechten voorschotelt. Zijn Seattle Banquet verraste en verwarde de kunstwereld. Het Nederlandse toenmalige echtpaar Marc van der Marck en Josee Vincken is erbij en schenkt de vastlegging van de avond, een 16 mm videodocumentaire, nu aan het LAM museum. ‘Er is maar één bestemming waar deze video echt op zijn plaats is’, zegt begunstiger Marc van der Marck. ‘Ik hoop dat het een belangrijke visuele ervaring zal zijn voor museumbezoekers.’ Boek hier je tickets voor het museum en bekijk de video in het LAM.
50-JARIG JUBILEUM
Op 28 juni 1973 presenteerde de Catalaanse kunstenaar Antoni Miralda (1942), in opdracht van de Henry Art Gallery in het Amerikaanse Seattle, de kunstperformance Seattle Banquet, een tafel vol eten en drinken in onverwachte kleuren. De toenmalige museumdirecteur, Jan van der Marck (1929-2010), liet de kunstenaar er speciaal voor overvliegen. Hij vroeg zijn broer en diens vrouw, Marc van der Marck en Josee Vincken, de kunstenaar te begeleiden. Het Nederlands echtpaar trok een week met de kunstenaar op. Ze struinden voedselkraampjes af, deden inkopen en hielpen Antoni Miralda bij de besprekingen met de chefkok. Op de avond zelf waren ze getuigen van de reacties. ‘Zoiets hadden de mensen nog nooit meegemaakt. De deelnemers waren oprecht verbaasd. Het kunstwerk desoriënteerde in positieve zin.’
MAKING OF
De voorbereidingen en het banket zelf werden vastgelegd door de plaatselijke televisie in Seattle. Na afloop schonk museumdirecteur Jan van der Marck zijn broer en diens vrouw de video, als dank voor hun hulp. De video lag 50 jaar bij de Amsterdammers thuis. ‘Ik had altijd al het gevoel dat ik er iets mee moest’, zegt Marc van der Marck. ‘Toen iemand me over het LAM museum vertelde, wist ik dat ik de bestemming gevonden had.’ De video is vanaf woensdag 28 juni, precies 50 jaar na dato, te zien in het LAM museum. Van der Marck: ‘In 1973 kregen de gasten doggybags mee vol gekleurde broden en andere overblijfsels van het banket. Dat kunnen we de bezoekers van het LAM helaas niet bieden. Ik hoop dat ze het idee achter de video mee naar huis nemen: dat eten zoveel meer is dan voeding.’
ANTONI MIRALDA
Antoni Miralda werd in 1942 in Catalonië geboren. Hij werkte en woonde jaren in Amerika. De Franse criticus Pierre Restany betrok Antoni Miralda bij zijn opgerichte kunststroming Nouveau réalisme, waar grote kunstenaars zoals Armand Fernandez (Arman), Yves Klein, Daniel Spoerri, Jean Tinguely, en Christo toebehoorden. Naast zijn bekende kunstperformances rond eten begon hij in de jaren ‘80 in New York een restaurant waar eten, kunst, media, design en architectuur samen kwamen: El Internacional. Tegenwoordig is hij terug in Barcelona waar hij FoodCultura oprichtte, een laboratoriumachtige plek waar op allerlei manieren over eten nagedacht wordt. Plezier speelt een cruciale rol in het werk van Antoni Miralda: ‘Ik ben kritisch, zonder de lol weg te halen. De mensen die mijn werk meemaken, moeten een gezellige tijd hebben.’
GEWOON BIJZONDER
Met een internationale collectie rond het thema voedsel en consumptie laat het LAM museum op Landgoed Keukenhof in Lisse bezoekers bijzonder kijken naar alledaagse onderwerpen. Museumdirecteur Sietske van Zanten is blij met de schenking van de video: ‘De performance van Antoni Miralda maakt je bewust van de kracht van eten. Met zijn onverwachte voedselbanketten word je gedwongen opnieuw en écht te kijken naar iets dat je elke dag ziet en proeft.’
